Μπορεί και πρέπει η συνθήκη Σένγκεν να ανασταλεί λόγω της Ελλάδας;

του Στηβ Πηρς

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Ένα έγγραφο του Συμβουλίου της Ε.Ε που διέρρευσε, προτείνει, ουσιαστικά, την αναστολή έως και δύο χρόνια του συστήματος Σένγκεν, λόγω των «συστημικών ελλείψεων» στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων εκ μέρους της Ελλάδας. Αυτό θα επιτρέψει σε όποια κράτη-μέλη της Συνθήκης του Σένγκεν το επιθυμούν να διατηρήσουν ή να εισαγάγουν συνοριακούς ελέγχους στα «εσωτερικά» σύνορα τους με άλλα κράτη-μέλη. Πιθανόν δεν πρόκειται όλα τα κράτη της ζώνης Σένγκεν να αξιοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία, αλλά πολλά θα το κάνουν (ιδίως από τη στιγμή που ορισμένα από αυτά το κάνουν ήδη). Αυτό διέρρευσε μετά από ένα δημοσίευμα των Financial Times, το οποίο αναφέρει ότι ορισμένα κράτη-μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο να απειλήσουν την Ελλάδα με έξοδο από το σύστημα Σένγκεν, λόγω του τρόπου διαχείρισης των προσφύγων και των μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Kατά την άποψή μου, αυτή η απειλή αποτελεί σοβαρό λάθος, τόσο για νομικούς όσο και πολιτικούς λόγους.

Το νομικό πλαίσιο

Καταρχάς, το σύστημα Σένγκεν δεν μπορεί να καταργηθεί εντελώς χωρίς τροποποίηση των Συνθηκών της Ε.Ε., δεδομένου ότι οι Συνθήκες παραπέμπουν σε αυτό αρκετές φορές. Αντ’ αυτού, υπάρχουν δύο τύποι πιθανής αναστολής: βραχυχρόνια (έως τρεις μήνες) και μακροχρόνια (έως δύο έτη). Το έγγραφο του Συμβουλίου που διέρρευσε αναφέρεται στη χρήση της μακροχρόνιας αναστολής.

Σκίτσο του Osmani Simanc για τη
βραζιλιάνικη εφημερίδα «Α Τarde»

Οι κανόνες βραχυχρόνιας αναστολής ανέκαθεν αποτελούσαν ανέκαθεν μέρος του συστήματος Σένγκεν. Επιτρέπουν σε μεμονωμένα κράτη-μέλη να επιβάλουν εκ νέου ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, για λόγους δημόσιας τάξης και δημόσιας ασφάλειας. Οι διατάξεις αυτές έχουν συχνά εφαρμοστεί από τα κράτη-μέλη, συνήθως για λίγες ημέρες κατά τη διάρκεια μιας διεθνούς συνόδου ή ενός ποδοσφαιρικού τουρνουά. Αυτό το φθινόπωρο, έχουν εφαρμοστεί πιο συχνά και για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, ως απάντηση στην προσφυγική κρίση που επηρεάζει την ήπειρο. Δεδομένου ότι η επανεισαγωγή αυτή επιτρέπεται για μια μέγιστη περίοδο έξι μηνών, υπάρχει ένα επερχόμενο νομικό πρόβλημα εάν τα κράτη-μέλη παρατείνουν τους ελέγχους αυτούς και μετά την επόμενη άνοιξη.

Από το «Δουβλίνο ΙΙΙ» στο «Βερολίνο Ι»;

Προς ένα νέο ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών

συνέντευξη του Βασίλη Τσιάνου

Ξεκινώντας, θα ήθελα ένα γενικό σχόλιο για την απόφαση των δύο πρόσφατων συνόδων (υπουργών και ηγετών) της Ε.Ε. για το προσφυγικό.

Καταρχάς, θέλω να πω ότι δεν με εκπλήσσει, καθώς επιβεβαιώνει τις κατευθύνσεις που είχαν ανακοινωθεί τον Μάιο και τον Ιούνιο, μετά τη Λαμπεντούζα. Αυτές γίνονται τώρα αποφάσεις, με σχετική πλειοψηφία. Δεν πρόκειται, ωστόσο, απλώς για μια συνέχεια· ταυτόχρονα, έχουμε μια τομή, καθώς η απόφαση σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια νέα εποχή, μετά το Δουβλίνο, με εμβληματικό στοιχείο τη μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων. Ο αριθμός βέβαια είναι πολύ μικρός σε σχέση με τις ροές (καθώς μάλιστα αυτές οι χιλιάδες κατανέμονται στον χρόνο, δεν θα γίνουν όλες οι μετεγκαταστάσεις τώρα), θέλω ωστόσο να τονίσω δύο σημεία. Πρώτον, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, από το ένα εκατομμύριο περίπου άτομα που έχουν έρθει φέτος, τα 500.000 βρίσκονται ήδη στη Γερμανία, τα 120.000 στη Γαλλία –η μετεγκατάσταση έχει ήδη ξεκινήσει και ας δούμε τα νούμερα και σε σχέση με αυτό. Δεύτερον, παρά την ανεπάρκεια του αριθμού, εισάγεται μια νέα λογική: η μετεγκατάσταση — και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δεν θα λύσει το πρόβλημα, ασφαλώς, αλλά μπορεί να είναι η αρχή μιας άλλης πορείας.