Το τάμα του Έθνους ή η Χούντα δεν τελείωσε το 2021

του Στρατή Μπουρνάζου

 Για κάποιον άνω των πενήντα, που θυμάται πρόσωπα και πράγματα, έμοιαζε με πρωταπριλιάτικο. Αλλά η Πρωταπριλιά είχε περάσει, όταν, στις αρχές Ιουνίου, έγινε γνωστό ότι η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε «την ανέγερση μεγάλου Συνοδικού Κέντρου Πνευματικής Παραδόσεως, με μεγαλοπρεπή καθεδρικό ναό, αφιερωμένο στον Σωτήρα Χριστό, μάλιστα εις εκπλήρωσιν του Τάματος του Έθνους». Η ΔΙΣ, που προγραμματίζει το έργο να ολοκληρωθεί το 2021, οπότε και συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Εθνεγερσία, κατέληξε στην απόφαση «κατόπιν υποβληθέντων σχετικών αιτημάτων πλειάδος Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών, «σταθμίσασα τις πνευματικές ανάγκες του Ορθοδόξου Ελληνικού Λαού» Στάθμισε, επίσης, το προηγούμενο σχεδόν όλων των ορθόδοξων Εκκλησιών (της Αλβανίας, της Ρουμανίας, της Ρωσίας κ.ο.κ.), που «κατά την παρελθούσα δεκαετία έχουν ανεγείρει υπό τη μορφή τάματος περικαλλείς καθεδρικούς ναούς, με εντυπωσιακές οικοδομικές εγκαταστάσεις», και μάλιστα «εν μέσω δυσμενεστάτων οικονομικών και κοινωνικών προϋποθέσεων». Αυτά.

Σχέδιο για το «Τάμα» της Χούντας. Δημοσιεύθηκε στον τόμο «Κάτι το ωραίον. Περιήγηση στη νεοελληνική κακογουστιά» (έκδοση των Φίλων του περιοδικού «Αντί», Αθήνα 1974) και αναδημοσιεύθηκε στην «κοινωνική μυθ/ιστορία με αστυνομική πλοκή» «Ο πάγος. Ή πώς να απολαμβάνετε τα αγαθά του καπιταλισμού, χωρίς να χάνετε από τα μάτια σας το στρατηγικό όραμα της αταξικής κοινωνίας», του Ξένου Μάζαρη και του Στρ. Μπουλαλάκη (Καστανιώτης, Αθήνα 1998· α΄ έκδ.: Φουρεούρογλου, Κάιρο 1883), στο κεφάλαιο για το νησί του Πάσχα, με λεζάντα: «Τα αυγουλόμορφα κτίσματά σου είναι τεράστια αυγά».

Δεν νομίζω ότι χρειάζονται σχόλια για το σκανδαλώδες του πράγματος, για το ότι η Εκκλησία της Ελλάδος –η ίδια Εκκλησία που αρνούνταν πεισματικά τη φορολόγησή της και παζαρεύει σκληρά τα προνόμιά της– αποφασίζει, μέσα στην κρίση, να υλοποιήσει φαραωνικά σχέδια. Ούτε για το εάν αυτοί οι «μεγαλόπρεποι ναοί» και οι «εντυπωσιακές εγκαταστάσεις» συνάδουν με την απλότητα και την ταπεινότητα. Μπορεί να το κρίνει ο καθείς, νεότερος ή παλαιότερος.

Αυτό που θέλω να θυμίσω,  για τους νεότερους που μπορεί να μην το ξέρουν, είναι ότι το περίφημο «τάμα» υπήρξε πατέντα και σήμα-κατατεθέν της Χούντας, που θα το έφτιαχνε στα Τουρκοβούνια, υλοποιώντας, υποτίθεται μια υπόσχεση του Κολοκοτρώνη, αν απελευθερωνόταν το Γένος. Και εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγάλα σκάνδαλα της Χούντας, στον «τέλειο συνδυασμό της επαγγελίας μιας “Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών” με τη μεγαλομανία του δικτάτορα και το ξάφρισμα υπέρογκων δημοσίων κονδυλίων» (βλ. «Τα σκάνδαλα της εθνοσωτηρίου», «Ο Ιός», Ελευθεροτυπία, 25.7.2010, http://www.iospress.gr/ios2010/ios20100725.htm). Καλώς ήρθατε λοιπόν στο 2021, ή, μάλλον, πιο σωστά, στο 1967.

ΥΓ. «Φαίνεται ότι ο Ναός του Σωτήρος, που πρόκειται να ανεγερθή πάνω στα Τουρκοβούνια, θα είναι απ’ τους πιο θαυματουργούς στη χώρα μας. Γιατί, πριν ακόμα κτισθή, πριν καν γίνουν τα σχέδια για την κατασκευή του, δαπανήθηκαν –λες από θαύμα– τα 406 εκατομμύρια δραχμές από τα 453 εκατομμύρια που είχαν τελικά συγκεντρωθεί. Πάντως κι οι πιο ολιγόπιστοι θαύμασαν το γεγονός ότι με εντελώς κανονικό τρόπο αναλώθηκε ολόκληρο το τεράστιο αυτό ποσόν για ένα έργο του οποίου ακόμα δεν κατάφεραν οι υπεύθυνοι να έχουν ούτε το σχέδιο»: Τα Νέα, 26.1.1974 (παρατίθεται στο ίδιο δημοσίευμα του «Ιού»).