Αφέλειες και βλάβες σοβαρές

Για τη μήνυση της Βασιλικής Θάνου εναντίον του Σταύρου Τσακυράκη

του Στρατή Μπουρνάζου

Εικόνα: Τζέιμς Ένσορ, «Οι καλοί δικαστές»,1891

«Ο εγκαλούμενος εκφέρει και συμπεριλαμβάνει, με εμφανή εκδήλωση και σκοπό καταφρόνησης του προσώπου μου, προσβλητικούς και εξυβριστικούς χαρακτηρισμούς και εκφράσεις, οι οποίοι κατά την κοινήν αντίληψη ενέχουν περιφρόνηση και μείωση της τιμής και της υπόληψής μου […]. Πάντα τα ως άνω προσβλητικά, ενέχουν […] περιφρόνηση και μείωση της ηθικής και κοινωνικής μου αξίας, προεχόντως, όμως, μείωση του κύρους του αξιώματος, ήτοι αυτό της Προέδρου του Αρείου Πάγου κλπ.». Διαβάζοντας τα παραπάνω, στη μήνυση που υπέβαλε η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου Β. Θάνου, σκέφτηκα ότι κάποιος της έσουρε τα εξ αμάξης. Έτσι, όταν στη συνέχεια διαπίστωσα ότι οι επίμαχες εκφράσεις ήταν «αφελής» και «πολιτικάντης», δεν μπόρεσα να συγκρατήσω ένα μειδίαμα. Μειδίαμα το οποίο στη συνέχεια μετατράπηκε σε μεγαχάχανο ή μάλλον σαρδόνειο γέλωτα, όταν διάβασα ότι, κατά το κείμενο της έγκλησης πάντα, ο χαρακτηρισμός «πρώην συνδικαλίστρια» είναι «σκόπιμος και υπαινικτικός» ή ότι «είναι απαξιωτικές και συνιστούν, σε κάθε περίπτωση, εξύβριση και δυσφήμιση της προσωπικότητάς [της], και δη τόσο του προσώπου [της] όσο και της υπόστασής [της] ως Δικαστού, και μάλιστα ως Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, καθώς και ως πρώην Υπηρεσιακής Πρωθυπουργού» η προτροπή στους δικαστές να ζητήσουν την παραίτησή της και άλλες φράσεις (φράσεις, λχ., όπως: «η επιστολή της [προς τους Ευρωπαίους ομολόγους της] καταβαραθρώνει τη δικαιοσύνη και τους θεσμούς, εκθέτει την χώρα μας και μας ευτελίζει πολιτιστικά»). Αφού έκανα μια σειρά αναγκαίους ελέγχους (με πρώτο και κυριότερο ότι πηγή της είδησης δεν είναι το «Κουλούρι»), και αφού πείστηκα ότι η μήνυση δεν υποβλήθηκε από τον πρόεδρο της «Βουλής του Ζαππείου» ή του Φιλοπάππου,το γέλιο μου κόπηκε απότομα και συνέχισα.

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω πολλά επί της ουσίας, για τη μήνυση που κατέθεσε η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου εναντίον του συνταγματολόγου Σταύρου Τσακυράκη, για ένα κείμενο που ο δεύτερος είχε γράψει στο μπλογκ του το καλοκαίρι. Έχουν γραφτεί αρκετά, και η μήνυση είναι τόσο εξοργιστική και απαράδεκτη, που θα περιοριστώ σε δύο σχόλια και μια απορία.

Πρώτον, θέλω να θυμίσω, ειδικά στους αναγνώστες αυτής της εφημερίδας, ότι το 2008 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) δικαίωσε την Αυγή, σε άρθρο της οποίας ο τότε βουλευτής του ΛΑΟΣ, Κυριάκος Βελόπουλος, είχε χαρακτηριστεί «εθνικοπαράφρων». Το Δικαστήριο είχε θεωρήσει ότι η καταδίκη της Αυγής από την ελληνική δικαιοσύνη παραβίαζε την αρχή της ελευθερίας της έκφρασης. Το ίδιο είχε αποφανθεί το ΕΔΑΔ έναν χρόνο νωρίτερα, για τον χαρακτηρισμό, ενός δικαστικού μάλιστα, ως «επίορκου» και «καραγκιόζη»: ότι οι χαρακτηρισμοί συνιστούν (παρά την υπερβολή τους) αξιολογική κρίση και όχι ύβρεις.

Δεύτερον, θέλω να πω ότι το πράγμα γίνεται πολύ σοβαρό, επειδή αυτή που ασκεί τη μήνυση δεν είναι οποιαδήποτε, αλλά η ανώτατη δικαστική λειτουργός, με όλο το κύρος (θεσμικά, όχι προσωπικά) και τις εξουσίες που διαθέτει εντός του δικαστικού σώματος (όπως, λχ., το δικαίωμα πειθαρχικής δίωξης κάθε δικαστή). Και, ακόμα χειροτερότερα, προτείνει ως μάρτυρα μια δικαστή, την Πρόεδρο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων. Και όλα αυτά δεν είναι καθόλου θεωρητική κουβέντα. Γιατί, πολύ απλά, πόσο εύκολο θα είναι να μπει στο αρχείο αυτή η υπόθεση, όπως θα συνέβαινε, πιθανότατα, αν η εγκαλούσα δεν κατείχε τη θέση αυτή;

Πέραν των νομικών, κάθε εχέφρων άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί, νομίζω, ότι οι χαρακτηρισμοί «αφελής» και «πολιτικάντης», όπως και όλο το άρθρο του Σταύρου Τσακυράκη συνιστούν ευπρεπή κριτική, που επ’ ουδενί ξεπερνούν το σύνηθες. Μάλιστα, κάποιοι μπορεί να τη βρουν και ήπια. Και μπορεί να το καταλάβει ο καθείς με τα κοινά μέτρα: τι γράφουν οι εφημερίδες, τι ακούγεται στη Βουλή, τι λέγεται στην τηλεόραση. Σε όλα αυτά τα πεδία η κριτική και οι χαρακτηρισμοί έχουν πολλαπλάσια σφοδρότητα και οξύτητα – και δεν παίρνω φυσικά σαν μέτρο το Πρώτο Θέμα ή το Kontra Νews: ένα απλό ξεφύλλισμα των Πρακτικών της Βουλής ή τωνέγκριτων εφημερίδων –όποιες θεωρεί έγκριτες ο καθένας, τελοσπάντων– θα το έδειχνε.

Η απορία μου λοιπόν, είναι η εξής: Είναι ποτέ δυνατόν η πρόεδρος του Αρείου Πάγου να μην το αντιλαμβάνεται; Είναι δυνατόν να μην καταλαβαίνει ότι έτσι προξενεί σοβαρή βλάβη και στην προσωπική της εικόνα (που δεν μας αφορά), αλλά και στο κύρος του θεσμού τον οποίο υπηρετεί; Προτιμώ να μην προχωρήσω, γιατί αν μεν η απάντηση είναι θετική θα πρέπει να χρησιμοποιήσω το επίθετο «αφελής» στην εμφατικότατη μορφή, ενώ αν είναι αρνητική θα πρέπει να διαστείλω αναλόγως, με την προσήκουσα «δημιουργική ασάφεια», τον χαρακτηρισμό «πολιτικάντης». Σε κάθε περίπτωση, με τη μήνυσή της, η Βασιλική Θάνου έκανε, πιστεύω, τους δυο παραπάνω χαρακτηρισμούς («αφελής» και «πολιτικάντης») να ακούγονται μάλλον ήπιοι, σχεδόν σαν χάδι για την ίδια.

ΥΓ. Την Παρασκευή, η Β. Θάνου ανήρτησε στο προσωπικό της μπλογκ (συγγνώμη, λάθος, στην ιστοσελίδα του Αρείου Πάγου) απάντηση στους 14 συνταγματολόγους που άσκησαν κριτική στην πρακτική της, συστήνοντάς τους να νουθετήσουν τον συνάδελφό τους. Απορώ, αλήθεια, πώς δεν τους μήνυσε κι αυτούς.

Χάριτες οφείλω, και  ευχαριστώ και από τη θέση αυτή, τον Τρ. Αγ. Έλαφο και τον Τρ. Τραγέτραγο για τη νομική συνδρομή τους στη συγγραφή του άρθρου.